در این مختصر به سه تن از چهرههای شاخص فرقه بهائیت که نقش چشمگیری در فعالیتهای اقتصادی عصر پهلوی داشتهاند، اشاره خواهیم کرد.
مهمترین شخصیت بهائی دوره پهلوی دوم، عبدالکریم ایادی است. حسین فردوست، از رجال متنفذ عصر پهلوی دوم، تعداد مشاغل ایادی را ۸۰ مورد ذکر میکند. میزان قدرت و نفوذ ایادی در ساختار حکومت پهلوی به اندازهای است که فردوست به او لقب راسپوتین[۱] ایران را میدهد.
بدین ترتیب این مسئله مطرح میشود که چه ارتباطی میان حکومت پهلوی و فرقه بهائی وجود داشته است که فردی چون ایادی میتواند تا این میزان صاحب نفوذ و قدرت شود؟
شخصیت بهایی دوم حبیب ثابت است. او از یک راننده ساده در بحبوحه جنگ جهانی دوم، در مدتی بسیار کوتاه به یکی از بزرگترین شخصیتهای اقتصادی ایران تبدیل میشود.
حبیب ثابت پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ صاحب موقعیتی ممتاز در اقتصاد ایران میشود. از جمله داراییهای وی میتوان به مالکیت بیش از ۷۰ شرکت تجاری، کارخانجات مونتاژ و آمادهسازی محصولات آمریکایی، لاستیکسازی جنرال، شرکت پپسی کولا و دهها شرکت و بنگاه اقتصادی و مالی دیگر اشاره کرد.
از دیگر عناصر مهم و کلیدی بهائی در عرصه اقتصادی حکومت پهلوی دوم، هژبر یزدانی است او نیز همچون حبیب ثابت، قبل از ورود گسترده به فعالیتهای اقتصادی، شغلی ساده داشت. نزدیکی او به دربار و رجال سیاسی عصر پهلوی دوم، همچون شمس پهلوی، عبدالکریم ایادی و نعمتالله نصیری، رئیس وقت ساواک، باعث شد، به شکلی شتابان در ساختار اقتصادی و سیاسی ایران از جمله در حوزههای بانکداری، کشاورزی، دامداری و… وارد شود.
در بررسی شخصیتهای مورد پژوهش این اثر نام شرکت سهامی نونهالان بسیار تکرار میشود. شرکت نونهالان از بنگاههای اصلی و مادر فرقه بهائی در فعالیتهای اقتصادی محسوب میشود اما نکتهای که شاید کمتر به آن توجه شده این است که چه ارتباطی میان این شرکت و دستگاه حاکمه و نهادهای اقتصادی خارج از کشور وجود داشته است؟
[۱] – در طول تاریخ، انسانهای تأثیرگذار و کاریزماتیک فراوانی وجود داشتهاند و توانستهاند با تکیه بر توانایی عجیب در وجود خود، نفوذ عجیبی در سایر افراد داشته باشند. یکی از این افراد که قدرت نفوذ و کاریزمای عجیبی داشت، گریگوری راسپوتین نام داشت.
او زندگانی عجیبی را پشت سر گذاشت و پس از ورود به دربار روسیه، چنان قدرت گرفت که بیش از هر کسی روی تزار نیکولای دوم و همسرش الکساندرا نفوذ داشت.
ارتباط با ما: bahaismiran85@gmail.com
