اینستاگرام (Instagram) شبکه‌ای اجتماعی بر پایۀ ارسال عکس و ویدئوست؛ یعنی برای پست‌کردن مطلب در اینستاگرام، حتماً باید عکس یا ویدئویی نیز همراه آن مطلب داشته باشید. اینستاگرام این امکان را به کاربر می‌دهد که عکس‌ها و ویدئوهای خود را در دیگر شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک، Twitter، تامبلر، آمبا و اوکی‌رو منتشر کند. همچنین کاربر می‌تواند از فیلترهای دیجیتال پیش‌فرض داخل اینستاگرام برای عکس‌ها و ویدئوهایش استفاده کند.
نسخۀ اولیۀ اینستاگرام در مهر ۱۳۸۹ منتشر شد. این شبکۀ اجتماعی به‌سرعت در بین مخاطبان محبوبیت پیدا کرد و تعداد کاربران آن تا خرداد ۱۳۹۰ به بیش از ۱۰میلیون و تا ۲۵ آذر ۱۳۹۵ به ۶۰۰ میلیون نفر رسید. براساس آخرین اعلام اینستاگرام، در حال حاضر ماهانه بیش از ۸۰۰ میلیون کاربر فعال، در اینستاگرام مشغول فعالیت هستند.
تمایل مردم به استفاده از شبکه‌های اجتماعی موجب شده تا این شبکه‌ها ، مجالی برای مانور‌دهی بیشتر روی سبک زندگی افراد شود. پیش از این فیسبوک و حالا اینستاگرام به عنوان یک شبکه اجتماعی با محوریت انتشار پست و عکس، در میان اقشار مختلف جامعه، جایگاه خود را پیدا کرده و حتی برای برخی از افراد به عنوان منابع خبری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اما نکته‌ای که اهمیت دارد، موضوع نفوذ شبکه‌های اجتماعی نظیر اینستاگرام در تغییر ذائقه مردم است. قطعاتی از زندگی در اینستاگرام نمایش داده می‌شود که یا به زور اغراق و بزرگ‌نمایی و فوتوشاپ و هزار کلک دیگر تکنولوژی ، کامل و بی‌نقص دیده می‌شود و یا ابزاری است برای وسوسه مخاطب برای خرید اینترنتی. البته کسب و کار اینترنتی و خرید به صورت آنلاین از ویژگی های مثبت فناوری محسوب می شود اما مرز باریکی بین خرید مایحتاج و نیازهای عادی افراد با تجمل گرایی و چشم و هم چشمی وجود دارد.
اتفاقی که در چنین شبکه‌هایی می‌افتد ، تغییر در نوع و سبک زندگی مردم است که البته به صورت کاملا نامحسوس و زیر پوستی انجام می‌گیرد. مخاطب با دیدن عکس‌هایی از وضعیت زندگی و تفریح کسانی که صفحاتشان را دنبال میکند ، استانداردهای شخصی‌اش را تغییر می‌دهد تا از قافله دنباله روهای دنیای مد عقب نماند.
تمایل بیشتر به تجمل‌گرایی و تمرکز بی‌حد و اندازه بر روی ظاهر، نتیجه فرآیندی است که اینستاگرام به تسریع آن دامن زده است. در این روزها که جهان در مقابله با ویروس کرونا بسیج شده و برای رهایی از آن تلاش می کند باید به آنچه در این شبکه اجتماعی دست به دست می شود هم ، توجه کرد.
شبکه اجتماعی اینستاگرام تنها یک سکو برای سرگرمی یا ارتباط میان افراد نیست بلکه ماموریتی فراتر دارد و آن ایجاد نا امنی روانی و سکوی انتشار اخبار جعلی است. همان‌طور که می‌دانید؛ تصویر، دارای زبان گویایی است که هر فردی با هر میزان سواد و فرهنگی می‌تواند آن را درک کند. این شبکه اجتماعی هم به دلیل تصویر محور و فرا زبانی بودن می‌تواند در سطح جامعه مخرب از ویروس کرونا عمل کند.
اگر در اینستاگرام حساب کاربری داشته باشید، احتمالا می‌دانید که اینستاگرام در طی سال گذشته بسیاری از پست‌هایی را که مربوط به شهادت سپهبد حاج قاسم سلیمانی بوده است، حذف میکند. این شبکه اجتماعی با بالا گرفتن اعتراض کاربران ایرانی نه‌تن‌ها از این اقدامش دست نکشیده که سانسور را با شدت بیشتری اعمال میکند و تا حالا صد‌ها صفحه اینستاگرام را به‌کلی مسدود کرده است. پس از آن نیز در آذرماه ۹۹ این شبکه اجتماعی آمریکایی، پست‌های کاربران ایرانی مرتبط با محکوم کردن ترور دانشمند هسته‌ای شهید فخری زاده را حذف کرد و همچنین به حذف گسترده‌ی اخبار شهادت سردار حجازی اقدام نمود.
این شواهد نشان می‌دهد که شبکه‌های اجتماعی خارجی از جمله اینستاگرام و فیسبوک به رغم آنکه خود را داعیه دار آزادی بیان می‌دانند، با حذف مطالب کاربران، تمامی تلاش خود را به کار می‌بندند تا جلوی آزادی بیان کاربران ایرانی را بگیرند.
اینستاگرام اکنون گستره‌ی حذف پست‌های کاربران را از محدوده‌ی سیاسی به عقاید کشانده و پست‌های نقد فرقه ضاله‌ی بهائیت را نیز حذف میکند. کارشناسان دلیل این اقدام یکطرفه شبکه‌های اجتماعی خارجی را بدون توجه به حق آزادی بیان کاربران ایرانی، نبود حضور مؤثر حاکمیت و حکمرانی کشور در فضای مجازی می‌دانند. موضوعی که تاکنون از سوی مسئولان به آن توجه نشده است.
