تاسیس بیت العدل مقر مرکزی تشکیلات بهائیت در دوران پهلوی

چتر حمایتی پهلوی بر سر بهائیت مستدام بوده و تا آخرین لحظه از حکومت استبدادی پهلوی، ذره‌ای از این حمایت دستوری که جزء اوامر دول استعماری به شاه ایران بود کاسته نشد. در سایه این حمایت، بهائیان توانستند کارهای مهمی برای تقویت تشکیلات خود انجام دهند.  یکی از این کارها، تشکیل و تأسیس مرکز بزرگ بهائی «بیت العدل اعظم» در حیفا  واقع در سرزمینهای اشغالی فلسطین بود.

بیت العدل

 

این شورای جدید التأسیس عهده دار انجام سه وظیفه بود: اول آن که با اولیای اسرائیل ایجاد روابط نماید، ثانیاً، افندی را در ایفای وظایف مربوط به ساختمان فوقانی مقام اعلی کمک و مساعدت کند؛ ثالثاً با اولیای کشور در باب مسائل مربوطه به احوال شخصیه داخل مذاکره شود .( افندی، شوقی، قرن بدیع، نصر الله مودت، (موسسه ملی مطبوعات امری بدیع، تهران، بی تا)، ج۲، ص ۱۶۲٫) اعتقاد بهائیان در خصوص حکومت متحد جهانی و نیز با توجه به همزمانی تهیه «نقشه دهساله» («نقشه دهساله» شامل ۲۸ هدف بود که در مدت ده سال یعنی از ۱۹۵۲ تا ۱۹۶۳ باید به مرحله اجرا در می آمد. تهیه و تنظیم آن توسط شوقی افندی در اکتبر ۱۹۵۲ م/۱۳۳۰ ش آغاز شد. پس از تنظیم این طرح شوقی از بهائیان سراسر جهان خواست با اهداء کمک های مالی به بیت العدل اعظم وی را در انجام این هدف یاری رسانند.) شوقی افندی، با تشکیلاتی شدن بهائیان ایران، نفوذ سیاسی و اقتصادی آنان نیز در کشور بیشتر شد. به طور کلی باید گفت، تأسیس سازمان ها و محافل ملی توسط بهائیان ایران و وابستگی این نهاد ها به مراکز بزرگ و بین المللی بهائیان جهان «بیت العدل اعظم» به دوام طولانی بهائیان کمک کرد. تشکیلات تبلیغاتی بهائیان ایران که به تبعیت از بیت العدل اعظم به وجود آمد عبارت بود از: ۱- محفل روحانی ملی بهائیان ۲- انجمن شور روحانی.

1. محفل روحانی ملی بهائیان ایران

این محفل مهمترین تشکیلات تبلیغاتی بهائیان ایران محسوب می شد که در سال ۱۳۰۰ ش /۱۳۴۰ ق در تهران تشکیل شد و نخستین سازمان منسجم و هماهنگی بود که با برنامه ریزی های جهانی شوقی افندی گسترش یافت و شعبه ای از آن در خاک اسرائیل تأسیس شد. مدتی پس از تأسیس آن در مرکز جهانی بهائیت در اسرائیل به رسمیت شناخته شد. همچنین نامه مسرت بخشی که حاوی مژده ای بزرگ برای بهائیان ایران بود، توسط شوقی افندی به این نهاد ارسال شد. (مجله اخبار امری، ارگان رسمی بهائیان ایران، شماره ۱۰ و ۱۱ و ۱۲، بهمن و اسفند و فروردین ۱۳۳۲ و ۱۳۳۳ ش.)

وظایف محفل ملی بر مبنای دستورات «ولی امر الله» که در « بیت العدل اعظم» در «حیفا» اقامت داشت صورت می گرفت. غالب اعضای آن از رجال درجه اول بهائی کشور انتخاب می شدند. یهودیان بهائی شده (جهودان) بیشتر از سایرین در این نهاد عضو بودند. (رائین، اسماعیل، انشعاب در بهائیت پس از مرگ شوقی افندی، (انتشارات موسسه رائین، تهران، ۱۳۵۷ ش)، صص ۲۶۷ و ۲۶۹ .)

علاوه بر محافل مذکور، محافل کوچکتری نیز در شهر های مختلف تأسیس شد که آن را محافل «شهری و بلدی» می خواندند. محفل های کوچکی هم در قریه ها و محله های کوچک شهر ها تشکیل شد محفل ملی کتاب ها و جزواتی را که درباره افکار، عقاید و روحیات آنان، خصوصاً آداب و رسوم شان، نوشته شده بود، تهیه می کرد و در اختیار مبلغان خود می گذاشت. این امر به سرعت تبلیغ در میان عشایر و ایلات کمک می کرد. (فاضل مازندرانی، اسدالله، رهبران و رهروان در تاریخ ادیان، (انتشارات موسسه ملی مطبوعات امری، تهران، بی تا)، ج۹، صص ۸ و ۹٫)

اعضای محافل در تقویت سازمان مرکزی خود تلاش می کردند و از طریق ارسال هدایا، کمک های مالی، در آمد ناشی از موقوفات و دیگر عواید متفرقه، خارج محافل خود را تأمین می کردند. (اللهیاری، احمد، بهائیان در عصر پهلوی، (انتشارات دفتر پژوهش های موسسه کیان، تهران، ۱۳۸۷ ش)، ص ۳۲٫)

 

محافل مذکور سازمانی ها و نهاد های رسمی و غیر رسمی متعددی را اداره می کرد؛ انجمن جوانان بهائیان ایران، موسسه مطبوعات امری، لجنه ملی تبلیغی و مهاجرت، اماکن امری، انجمن شور روحانی ملی، مدارس تابستانه، شرکت امنا، شرکت نو نهالان، مطبوعات سمعی بصری، نشر نفخات الله و … به علاوه چندین مجله و هفته نامه، آهنگ بدیع، اخبار امری، چهره نما و مجله بین المللی نجم باختر که توسط بهائیان لندن منتشر می شد، در میان بهائیان ایران چاپ و توزیع می شد. بسیاری از مبلغان سعی می کردند با دادن پول به افراد طبقه پایین جامعه، آنان را فریب داده به مذهب بهایی در آورند. بیشتر شان نیز با سوء استفاده از مشاغل خود به تبلیغ بهائی گری پرداختند.

2. انجمن شور روحانی

بهائیان پس از تأسیس محفل ملی روحانی مرکز انجمن شور روحانی ملی را به سال ۱۳۰۶ ش تأسیس کردند. این نهاد در واقع انشعابی از سازمان محفل ملی بود و زیر نظر آن فعالیت می کرد. انجمن شور روحانی در اولین جلسه خود، کشور را از لحاظ امری به هفده قسمت تقسیم کرد. این امر از یک سو سبب شد کار تبلیغات در مجامع بهائی توسعه شایان توجهی یابد و از سوی دیگر سبب شد از راه انتشار آمار و ارقام گوناگون که خود اولین تبلیغات بود،آنان در برگزاری این جلسات و اداره آن وقت زیادی به خرج می دادند، تا از این طریق در جلب قلوب مردم برآیند. علاوه بر تشکیل جلسات، برگزاری نشست های سالانه، با حضور بهائیان جهان، از اقدامات دیگری بود که انجمن شور روحانی در توسعه تبلیغات از آن استفاده می کرد.

منبع:

۱-  http://intjz.net/maqalat/sh-pahlavi&bahaiyat.htm

۲- https://www.mehrnews.com/news/

با تشکر از تهیه کننده مطلب سرکار خانم س.ن

.