عزت ریحانی
تاریخ پر است از چهره‌ها و جریان‌های مطرح و بعضا کمتر شناخته‌شده‌ای که در پس نیاز زمان و موقعیت جوامع خود، ادعایی ارائه طرح می‌کنند تا بدان وسیله اهداف شخصی یا سیاسی خُرد و کلان مد نظرشان را برآورده سازند. بسیاری از این مدعیان، در پیچ و خم‌های تاریخ جا ماندند و فراموش شدند و برخی دیگر با حمایت منفعت‌طلبان پروبال گرفتند و کم‌کم با رسوخ در لایه‌های فرهنگی اعتقادی جوامع بخشی از اجتماع را به انحراف کشاندند یا همچنان سعی دارند، خود را بقبولانند.
در این میان، رجوع به تاریخ و بررسی ریشه‌ها و اعتقادات به‌جای مانده از این گروه‌ها، همراه با واشکافی لایه‌های زیرین شکل‌گیری و رشد و نموشان، باعث روشن شدن جنبه‌هایی خواهد شد که عمدتا سعی در پنهان ساختن آن را دارند. این روشنگری، آدمیان را آگاه می‌سازد تا در برابر فریب این دسته از نحله‌ها هوشیارانه برخورد نمایند.
«بابیت» و «بهائیت» از جمله این فرقه‌ها هستند که مطالعه پیدایش و عملکرد آن‌ها در طول تاریخ بسیاری از دروغ‌هایی را که امروزه در قالب‌های شکیل به خورد مخاطب می‌دهند، برملا می‌سازد. در همین راستا، کتاب‌ها و مقالات بسیاری از سوی انتشارات مختلف چاپ و روانه بازار نشر شده که انتشارات «پژوهشکده باقر العلوم»، یکی از آن‌هاست. این انتشارات برای آشکار کردن ماهیت الحادی و ساختگی این دو جریان، مجموعه کتبی را از نویسندگان مختلف و در رابطه با جنبه‌های تاریخی، سیاسی و اعتقادی بابیت و بهائیت منتشر کرده است. در این نوشتار شش کتاب از مجموعه کتب این زمینه را معرفی می‌نماییم.
آنچه در ادامه می خوانید
«نگاهی به تاریخچه و پیدایش بابیت و آموزه‌های باب»
از آنجا که بابیت به‌نوعی مقدمه فرقه بهائیت محسوب می‌شود، اولین کتاب «نگاهی به تاریخچه و پیدایش بابیت و آموزه‌های باب» است که به قلم «سید حسینعلی موسوی‌زاده» نگارش شده است. این کتاب در ۲۱۶ صفحه به معرفی «علی‌محمد شیرازی » (مؤسس فرقه بابیت) و ابعاد مختلف زندگی او از تولد و خاندان تأثیرگذارش تا تحصیلات و دعاوی گوناگون وی میپردازد. در ادامه به حوادث و آشوب‌هایی که بابیان رقم زدند، اشاره شده و احکام و آثار بابی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
نویسنده در مقدمه کتاب از دسیسه بیگانگان و عَلَم کردن نایبان دروغین امام زمان(ع) را برای جلوگیری از نفوذ علماء و مرجعیت در مردم، سخن می‌گوید و اینکه علی‌محمد شیرازی برای این منظور تربیت شد. او در ابتدا خود را مبشر، سپس امام زمان(ع) و حتی پیامبر(ص) معرفی و در نهایت ادعای الوهیت کرد. نویسنده استفاده از منابع مورد قبول بابیان، نمایش برخی متون بابیه، نقد و بررسی آموزه‌ها و احکام این فرقه، ارائه کتاب‌شناسی فراگیر از کتب بابیه و نقد تصویری آثار را از جمله ویژگی‌ها و امتیازات این اثر معرفی می کند. کتاب مقدمه مناسبی برای درک چگونگی نفوذ این فرقه و مولودش بهائیت در میان ایرانیان است. در فصل اول که به شناخت باب تخصیص یافته بررسی نقش خویشاوندان مادری علی‌محمد شیرازی در فتنه بابیه دید خوبی از پشت پرده قضایا به‌دست می‌دهد. در ادامه با ارائه اسناد مربوط به تحصیلات سرکرده بابیه، ادعای امی بودن وی که به تقلید از پیامبر راستین دین اسلام بیان می‌شود تا مگر معجزه‌ای برای این مدعی دروغین بسازند، رد می‌شود. تحصیلات و اساتید علی‌محمد نیز در این فتنه نقش‌آفرینی داشتند که ذکر آنان در کتاب به روشن شدن موضوع کمک می‌نماید. هر یک از دعاوی علی‌محمد شیرازی از ادعای بابیت تا الوهیت در این کتاب توضیح داده شده و احکام مختلف ذکر شده در آثار وی نیز به تفکیک موضوع مورد اشاره و همچنین نقد نویسنده قرار گرفته است. بخش جالب توجه کتاب مربوط به «کتاب‌شناسی بابیه» است که در آن، آثار رهبر بابیت، معرفی و بررسی می‌شود. در فصل مربوط به آشوب‌های بابیت نیز به سه آشوب بزرگ این فرقه در «مازندران»، «زنجان» و «نیریز» به شکلی مفصل‌تر پرداخته شده است.
«بهائیت و روسیه تزاری» و «بهائیت، انگلیس و آمریکا»
خشونت‌های غیر قابل انکار و بی‌قوارگی بیش از حد بابیت، دست‌اندرکاران این فرقه‌سازی‌ها را به تربیت گروه جدیدی برای پیاده‌سازی برنامه‌هایشان واداشت. این‌بار بهائیت را با تکیه و البته دست‌کاری آموزه‌های ناقص بابی به مردم عرضه کردند. «بی گمان پدیده استعمار و عوامل آن در فرقه‌سازی‌های جهان اسلام، دست داشته‌اند. به گفته مستشارالدوله که در قرارداد ۱۹۱۹ به انگلیس اعتراض کرد، هر وقت خارجی‌ها یک خواب‌هایی برای اغفال مردم می‌بینند، دستگاه دین‌سازی درست می‌شود. این جملات در مقدمه کتاب‌های «بهائیت و روسیه تزاری» و «بهائیت، انگلیس و آمریکا» به قلم «امیرعلی حسنلو» نقل قول شده است. در این دو کتاب مجموعاً به توضیح مفاهیم استعمار و فرقه پرداخته و سپس زمینه‌های رویارویی این مفاهیم و همین طور اسناد ارتباط روسیه، انگلیس و آمریکا با فرقه‌های بابیت و مخصوصاً بهائیت ارائه و بررسی می‌شود. بهائیت و روسیه تزاری عمدتاً نگاهی تاریخی داشته و اهداف و استراتژی استعمارگران در فرقه‌سازی را ذیل عناوین مختلف، تحلیل می‌کند. نویسنده «تحریک و تشدید گسل‌های فکری و مذهبی» را استراتژی استعمار دانسته و اهداف آنان از فرقه‌سازی را ذیل سه بخش فرهنگی، سیاسی و اقتصادی تفکیک و بررسی می‌کند. با توجه به متن کتاب منظور از تحریک و تشدید گسل‌های فکری و مذهبی، ترفندهایی است که غرب برای مقابله و مبارزه جدی با اسلام در پی گرفت. ترفندهایی مانند کارهای ضد فرهنگی و مقابله نرم و تخریب شخصیت‌های اسلامی و ارائه چهره‌ای خشن از شخص پیامبر اسلام(ص) و دادن نسبت‌های ناروا به شخصیت آن حضرت …..(۲) پس از این دوره از مبارزه با اسلام، بلوک شرق و غرب با نونمایی اندیشه‌های ضد اسلامی خود و ایجاد مکاتب جدید فکری آمیخته با اندیشه‌های اقتصادی، برای مبارزه با اسلام از روش‌های جدیدی استفاده کردند که نتیجه آن، تأسیس مکتب فکری و اقتصادی ضد اسلامی در جهان بود…. اختلاف‌های فرهنگی، مذهبی و اعتقادی نیز از مهم‌ترین عوامل آسیب‌پذیری جهان اسلام به‌شمار می‌رود که با تحریک بیگانگان باعث افزایش درگیری‌های داخلی می‌شود تا وجود فرقه‌های مذهبی در جهان اسلام را دستاویزی برای اختلافات بیشتر قرار دهند. ضمن اینکه اسلام ستیزان استعمارگر نیز با تأسیس فرقه‌های جدید و حمایت از آن‌ها به این اختلافات و تنش‌های مذهبی افزوده‌اند.(۳)
بعد از تشریح اهداف و استراتژی دولت‌های استعماری در ساخت فرقه‌ها، کتاب به توضیح مفصل عملکرد روسیه تزاری در ایجاد بهائیت میپردازد. کتاب «بهائیت، انگلیس و آمریکا»، اگرچه در ابتدا رویکردی تاریخی دارد، اما با ورود به فصل آمریکا و بهائیت در پنج بخش تحت عناوین «آغاز استعمارگری نوین با آمریکا»، «فرم نوین بهائیت و امپریالیسم»، «بازسازی هویت نوین بهائیت با حمایت آمریکا و حمایت آمریکا از بهائیان ایران» و «آمریکا و مهندسی نوین تشکیلات بهائیت» به مسائل روز این فرقه میپردازد. نویسنده در انتهای کتاب نتیجه می‌گیرد، بی‌گمان شعارهای امپریالیستی که در جهانی‌سازی و طرح دهکده جهانی که آمریکا ارباب آن باشد، در تعالیم دوازده‌گانه ثبت، به وضوح دیده می‌شود و اهداف استعماری به راحتی قابل درک است»(۴). در پایان نیز نویسنده به نوبه خود، به طرح راهکارهایی میپردازد که برای مقابله با این امواج ویرانگر و سلطه‌جویانه قابل پی‌ریزی و اقدام است.
«معجزه بهائیت در سردرگمی و تناقض»
اثر بعد، «معجزه بهائیت در سردرگمی و تناقض» توسط کارشناس نام آشنای بهائیت «علیرضا روزبهانی بروجردی» به رشته تحریر درآمده است. نویسنده در این کتاب بهائیت را به‌عنوان یک پدیده مذهبی مورد نقد و بررسی قرار داده و در مقدمه به این نکته اشاره می‌کند که اگر چه بهائیت به‌دلیل نقض خاتمیت اسلام، نمی‌تواند خود را به عنوان یک «دین» معرفی کنند، اما صرف نظر از مسئله خاتمیت، اثبات نبوت و ارائه دین، شرایط دیگری نیز می‌طلبد که سرکردگان بابیت و بهائیت، حائز آن‌ها نبوده‌اند و از آن جمله به «معجزه» اشاره می‌نماید. نویسنده به گفته خود تلاش کرده به‌صورتی منصفانه به‌بررسی مسئله اعجازه در تاریخ انبیاء و مدعیان آن از جمله على‌محمد شیرازی و حسینعلی نوری بپردازد.
«نقد و بررسی احکام بهائیت»
«نقد و بررسی احکام بهائیت»، دیگر کتاب این انتشارات، باز هم به قلم سید حسینعلی موسوی‌زاده است که با معرفی کتاب «اقدس» حاوی حدود و احکام اولیه بهائیت به نقد و بررسی احکام مختلفی که این فرقه برای جا زدن خود در نقش یک اعتقاد دینی و مذهبی ابداع کرده، میپردازد. نویسنده در ابتدا عین حکم ارائه‌شده توسط فرقه را نقل و سپس آن را نقد می‌کند. در بخش آخر کتاب نیز تحت عنوان «احکام فقهی اسلام، درباره بهائیان»، استفتائات از مراجع مختلف تقلید و نظرات بزرگان اسلام چه در تشیع و چه اهل سنت در مورد فرقه بهائی ذکر شده است.
«روش‌های تبلیغی بهائیت و راهکارهای مقابله با آن»
همان‌طور که در بیشتر کتاب‌های این مجموعه هم اشاره شده تمام این هزینه‌ها و فرقه‌سازی‌ها با هدف تأثیرگذاری و دستیابی به اهداف مورد نظر بالادستی‌ها و دشمنان اسلام است. برای این منظور مهم‌ترین هدف اولیه، جذب سایرین به فرقه است که از طریق برنامه‌های گسترده تبلیغی، پیگیری می‌شود. در کتاب روش‌های تبلیغی بهائیت و راهکارهای مقابله با آن ارائه می‌شود. سید حسینعلی موسوی‌زاده، بعد از معرفی نسبتاً مفصلی از تشکیلات تبلیغی بهائیت که شامل مرکز اصلی بهائیت و هیئت‌های مختلفش؛ محافل ملی و محلی لجنه‌ها و … می شود. جایگاه و شیوه‌های تبلیغ بهائیان را به خوبی توضیح می‌دهد. این شیوه‌ها همان‌طور که در کتاب بیان شده در هر اجتماع و کشوری متناسب با آن شرایط و در شمایل گوناگون بروز می‌یابد. بخش آخر کتاب، راهکارهای مقابله با بهائیت و راهنمایی‌هایی برای خنثی کردن این عملیات تبلیغی گسترده و معاندانه ارائه می‌دهد. علاقه‌مندان برای تهیه این کتاب‌ها، می‌توانند به سایت www.bo.irمراجعه فرمایند.
پی نوشت:
ا- رائين، اسماعیل، انشعاب در بهائیت، ص۱۳۶
۲- حسنلو، امیر علی، بهائیت و روسیه تزاری، قم، پژوهشکده باقر العلوم، ص ۲۰
۳- همان، صص ۳۵-۳۱
۴- خسنلو، امیر علی، بهائیت، انگلیس و آمریکا، قم: پژوهشکده باقر العلوم، ص ۷۵
